Báo Chí & Đồng Chí
. Đinh Tấn Lực
Thiệt là phước lớn (không sao kể xiết) cho nền báo chí cách mạng nước ta.
Tờ Văn Hóa, ra ngày 06/5/2010 đã giựt tít lớn: “Báo chí Việt Nam luôn được tạo điều kiện tốt để phát triển”. Bọn truyền thông tư bản giãy chết ắt phải đồng loạt khai mở chiến dịch tham khảo/tra cứu/điều nghiên/nghiền ngẫm bản tin về “Hội nghị toàn quốc triển khai nhiệm vụ trọng tâm của các cơ quan báo chí năm 2010” này, để cùng nhau học hỏi/rút tỉa/thu hoạch về những thành quả cực kỳ to lớn mà nền báo chí cách mạng nước ta đã may mắn được hoạt động suốt 85 năm qua trong một môi trường tràn đầy ơn mưa móc.
Kể cũng không phải dễ dàng gì mà báo chí của bọn tư bản giãy chết có thể phấn đấu cật lực để được giao giữ các cái chức năng/trọng trách cao cả là “cơ quan ngôn luận”, là “bộ phận tiên phong trong công tác tư tưởng của Đảng” và là thứ “vũ khí tư tưởng sắc bén”, luôn “bám sát thực tiễn”, của từng bộ phận một, bất kể là lớn/nhỏ, trung ương/địa phương, hay nội/ngoại vi, của đảng và nhà nước.
Hoặc giả, có thể có được một Hội Nhà Báo hoành tráng từng đồng hành/đồng thuận/đồng tâm/đồng chí với đảng mà sinh hoạt sôi nổi suốt 60 năm qua, đến mức được đồng chí Tư Sang, thay mặt Ban chấp hành TW đảng, trao tặng bức trướng 22 chữ vàng hồi cuối tháng 4 vừa qua, để ngợi ca truyền thống báo chí cách mạng nước ta: “Báo chí Việt Nam – Trung thành, Sáng tạo, Bản lĩnh, Đổi mới – vì sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”.
Lại chẳng phải dễ dàng gì mà bọn truyền thông tư bản giãy chết có thể được tận tình/tận lực và liên tục chiếu cố như phát biểu của đồng chí Tư Sang trong Hội Nghị đầu tháng 5 vừa nói: “Đảng, Nhà nước ta luôn đánh giá cao, quan tâm sâu sắc và tạo mọi điều kiện để báo chí tiếp tục phát triển đúng hướng, hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị của mình”.
Cũng khó ai đoan chắc bọn chúng hiểu được từ khóa đúng hướng của ta là gì, nếu đồng chí Tư Sang không chịu khó giải thích rất rõ cái ý niệm cốt lõi, rằng đó là “kết luận 162-TB/TW của Bộ Chính trị về tăng cường lãnh đạo, quản lý công tác báo chí” từ năm 2007.
Riêng về nhiệm vụ chính trị của mình, thì ắt phải phân biệt cho rạch ròi theo văn bản:
Nhiệm vụ chính trị của báo chí VN là “thực hiện nghiêm túc định hướng của các cơ quan chỉ đạo” (loan tin gì, lạ hay quen, loan tới đâu, né chỗ nào, dừng chỗ nào…). Cụ thể ra là phải “chủ động, tích cực, nhạy bén, trách nhiệm trong việc định hướng tư tưởng, tạo sự đồng thuận xã hội trước các vấn đề, sự kiện lớn của đất nước”, mà ngay trước mắt là những giới hạn cần thiết và hợp pháp của lòng yêu nước.
Còn nhiệm vụ chính trị của Hội Nhà Báo VN (đặc biệt trong năm 2010) là “bám sát sự chỉ đạo của Bộ Chính trị” và “cùng với Văn phòng Chính phủ dự thảo Chỉ thị của Thủ tướng về thực hiện kết luận 211 của Ban Bí thư (TW đảng)”. Bên cạnh đó là vận động phong trào “học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, vận động chuyên đề “Xây dựng Đảng ta thật sự trong sạch, vững mạnh, là đạo đức, là văn minh”, (đồng thời, trang bị thêm cho các cán bộ lãnh giải đạo đức Hồ Chí Minh các loại kỹ năng phòng chống tát tay như trường hợp bí thư tỉnh ủy Hồ Xuân Mãn ở Huế, hoặc kỹ năng đòi thoát y trước tòa như trường hợp hiệu trưởng Sầm Đức Xương ở Hà Giang).
Trên mọi thứ, đó là nhiệm vụ hàng đầu, như đồng chí Tư Sang đã long trọng nhấn mạnh trước Hội nghị toàn quốc: “chủ động, kiên trì đấu tranh, phản bác các thông tin, quan điểm sai trái, phản động của các thế lực cơ hội, thù địch lợi dụng các vấn đề dân chủ, nhân quyền, dân tộc, tôn giáo, biển đảo… để xuyên tạc, vu cáo, chống phá Đảng, Nhà nước”. Tức là nhiệm vụ phản công (lề mề và lê thê) suốt nhiều năm nay, đặc biệt là từ sau cuộc Hội thảo rềnh rang “Báo chí với nhiệm vụ đấu tranh chống các luận điệu sai trái” hồi cuối năm ngoái.
Nói rõ ra, mọi vấn đề nhân quyền/dân quyền/chủ quyền đều chỉ là thứ yếu, ép-si-lôn, tức là không đáng kể, so với nỗ lực triệt để lợi dụng dân chủ của các thế lực thù địch nhằm thúc đẩy các thứ diễn biến hòa bình, kể cả các diễn biến tạo sự chuyển hóa ráo riết từ bên trong và bên trên của đảng và nhà nước, như tạp chí Tuyên Giáo đã long trọng chớp công tắc bật đèn đỏ báo động hồi đầu tháng 4: Đất nước có thể mất, rừng này/đảo khác/ải kia/thác nọ, tùy thời/tùy lúc… tất cả đều không thành vấn đề/sự kiện lớn , nhưng quyền lực toàn trị của đảng thì (cho dù biểu kiến cũng) phải còn nguyên. Đó là quy luật.
Thiệt là phước lớn (không sao kể xiết) cho nền báo chí cách mạng nước nhà.
Mọi thứ thời cơ vàng hay hiểm họa đen đều đã có đảng và nhà nước phóng chiếu sẵn, mọi người cứ coi theo ánh sáng thần kỳ của các ngọn hải đăng đó mà viết/nói/vẽ/hót. Không thể nào loại trừ cái yếu tố tích cực này chính là một trong những lý do đã giúp cho “số cơ quan báo chí, phóng viên vi phạm đạo đức nghề nghiệp trong năm 2009 giảm đáng kể so với những năm trước”.
Ngay cả những điểm “chưa được tích cực” khác của báo chí cách mạng nước ta cũng không thể qua mắt được đồng chí Tư Sang và các lãnh đạo tài tình khác, đặc biệt là trước các kỳ đại hội.
Lần này, không cần đến 15 bài tham luận của hội nghị, các đồng chí lãnh đạo đều thấy rõ như nhau về những khiếm khuyết tỏ lộ như đèn pha trong hoạt động báo chí nước nhà.
Cụ thể là những trang mạng chính quy cổ động cho hoạt động của hải quân nước lạ trên biển ta, in hình pa-nô lính lạ trên các phóng sự kỷ niệm ngày hình thành quân đội ta, các tuyên bố về đảo hoang chim ỉa, các bản tin ngư dân ta bị bắt làm con tin đòi tiền chuộc, các bài báo luộc lại bản tin nước lạ từng khẳng định đảo ta là của họ, hay các phóng sự “không biết rửa sao cho hết nhục” về những chuyến công du của lãnh đạo ta trên xứ lạ… Và còn hàng trăm hàng nghìn các thứ linh tinh hổ lốn của nồi cám báo chí VN mà không một ai có thể giải thích/trả lời/đính chính cho ra ngô ra khoai hết được. Chưa kể hàng vạn các thứ từng thuộc dạng húy kỵ (đáng tội tru di) xưa giờ đã nhanh chóng chuyển sang chế độ trần truồng trên mạng. Không phải chúng mới xuất hiện gần đây. Chúng chỉ vượt thoát tình hình/chính sách bưng bít trước đây.
Trên tất cả, đó là khiếm khuyết không thể chấp nhận được của một dàn báo giới được đào tạo/hình thành/nuôi dưỡng bằng ngân sách mà lại có xu thế chuyển đổi từ tình trạng lép vế sang nhập nhằng liên hệ đua đòi với bọn Dân Báo bloggers trong thời gian gần đây.
Khiếm khuyết này không hẳn hoàn toàn bởi tự thân của các nhà báo. Nó là hệ quả tròng chéo của nhiều nguồn tác động. Không loại trừ cả yếu tố vung tay quá trán hết sức lộ liễu và tràn đầy phản cảm của dàn “hackers thân mến” công an mạng, hoặc quyết định dựng tường lửa cùng chính sách ngăn chận truy cập mạng xã hội ăm ắp tính chồi lá/măng non/vườn trẻ…
Nhưng quan trọng hơn cả, thông qua bài phát biểu (tuy sâu cay mà không kém phần hằn học) của đồng chí Tư Sang trước Hội nghị báo chí toàn quốc, chính là những khiếm khuyết không thể chấp nhận được của đội ngũ quản lý, bao gồm Ban Tuyên giáo TW, bộ 4T, và cả Hội Nhà Báo.
Người ta hồ hởi kháo nhau rằng: Có đi dự Hội nghị Toàn quốc mới có cơ thưởng lãm tại chỗ sự khác biệt tinh tế của 1001 kiểu cười nịnh, 1001 bồ dao găm/bẫy sập đàng sau các cái ôm bắt hai tay thắm thiết, 1001 cách biểu hiện bằng mặt chẳng bằng lòng/dạ vâng đằng miệng/chửi thề sau lưng… và, mới nghiệm ra hết được các cảnh tượng lấn đạp/ngáng chân/giựt chỏ nhau, ngay giữa những vai vế không chênh lệch nhau là bao.
Chứ không thì làm sao cảm nhận được tốc độ thay đổi những sắc mặt từ ửng đỏ qua xanh thành xám… Của các tay tổng biên tập thường ngày vẫn quen thói hét ra lửa/mửa ra khói đang xoa tay ấp úng… Của cả tay tổng thư ký già đời khép nép/khúm núm gãi đầu trước “thằng Q” thứ trưởng non choẹt đang vung tay lớn tiếng ba hoa… Rồi xoay vòng tới phiên đám thứ/bộ trưởng cà lăm cà lặp dạ thưa trước các ủy viên “trên cả trên” tới đọc những “bài phát biểu quan trọng” do bộ hạ viết sẵn.
Bài phát biểu quan trọng kỳ này quy kết hầu hết ngọn nguồn sai trái của dàn báo đài của ta vào các tay trách nhiệm quản chế cả dàn phóng viên ký giả nước nhà. Nó không mang tính chỉ đạo, bởi chẳng có gì mới. Cái cũ rích muôn đời lặp lại ở đây cũng chỉ vẫn là phân cấp đổ tội. Quy luật vận hành của đảng và nhà nước ta trước sau vẫn vậy: Mọi khiếm khuyết/thất bại đều do bởi cấp thừa hành thiểu năng kém trí.
Mà quả thực là trong lúc dàn Dân Báo “múa gậy vườn hoang”, thì Ban Tuyên giáo TW gần như đình động trong suốt năm qua, ngoại trừ những dịp chỉ đạo các đưa tin về những phiên tòa có bọn truyền thông quốc tế chú mục. Tạp chí Tuyên Giáo phát miễn phí ở các cơ quan, giống y báo Nhân Dân, đã tự động mọc chân để chạy từ phòng lễ tân ra tận nhà xí. Bộ 4T cũng được đánh giá là bất khiển dụng, bởi không ai nghe tới nó sau cái định nghĩa “quản lý là quản có lý” cùng cái khẳng định “quan điểm xuyên suốt của dự luật là không cho phép thành lập báo chí tư nhân”, như thử cả nút đồng loạt thay tên đổi họ thành Tôn Thất Thanh rồi chăng? Còn Hội Nhà Báo (và cả các thứ hội nhà bàn/nhà bếp khác) giờ còn vắng khách hơn cả mấy quán café ôm.
Có phải phản ánh của nó là một lô ý kiến “thảo luận” chẳng ăn nhậu gì tới lời răn của “trên” trong suốt Hội nghị: Đa phần các ý kiến tập trung vào mức thuế đánh trên doanh thu báo chí, và, tệ nạn “xã hội đen” gia tăng mức độ tự phát hành hung ký giả/phóng viên tác nghiệp các vụ việc “tiêu cực”.
Cũng phải thôi. Đó mới chính là những ảnh hưởng trực tiếp tới người làm báo. Còn, phản công các bài báo vạch ra các điểm sai trái của các quyết định và chính sách… hẳn chỉ là thứ nhiệm vụ (trầy trật) của công an mạng, cho bật tính mưu chước/bạo lực cuối mùa.
Nay đã rõ. Lộ ra sau cơn bão là một thời thế đổi thay/quyền lực teo tóp/báo động triền miên. Báo chí, với thiên chức bảo vệ Sự Thật, rõ là khó lòng cúi mặt nép lề đồng hành cùng các thứ đồng chí vơ công đổ tội chuyên nghề quản chế.
Hãy tô đậm bốn chữ “Bảo vệ Tổ quốc” (trước quân thù nước lạ), và lột bỏ hai chữ “trung thành” (với đảng) trong bức trướng kim cô mà Hội Nhà Báo đã nhận lãnh từ Ban chấp hành TW đảng hồi cuối tháng qua, bằng chính ngòi bút có tư duy và đầy tư cách của mỗi chúng ta.
13/05/2010 – kỷ niệm 55 năm ngày giải phóng Hải Phòng.
Blogger Đinh Tấn Lực – đúc kết các chia sẻ lai rai của bè bạn sau những buổi ngồi đồng Hội Nghị.